Sinds ik in de jaren 90 in Brussel toevallig dansers van Rosas zag repeteren ben ik in de ban van moderne dans. Wat me eraan zo fascineert is de onvoorspelbaarheid van de virtuoos beheerste bewegingen waarmee de dansers hun verhalen vertellen. Zonder dat ik kan verklaren waarom, kan ik diep geraakt worden door een individuele houding of een net iets andere manier van lopen of zwaaien. Als daar dan nog muziek bij komt is de fascinatie voor mij vaak compleet.
Drie jaar geleden schreef ik mijn eerste recensie over de Junior Company van het Nederlands Dans Theater (NDT2). Dansers tussen de 18 en 24 jaar verzamelen hier ervaringen voordat ze doorstromen naar de grote internationale dansgezelschappen. Op het programma stonden toen dezelfde twee choreografen met wiens werken NDT 2 dit jaar hun nieuwe seizoen opende: Morau en Zelner (https://bachtrack.com/de_DE/kritik-the-play-between-morau-folka-zelner-bedtime-story-nederlands-dans-theater-2-den-haag-november-2021).
Folka van Marcus Morau werd afgelopen week door een grotendeels verjongde cast opnieuw uitgevoerd. “For me you don’t have to understand dance”, zegt Morau over zijn werk, “The things are not mine- they are yours.”
Op een geluidstapijt van koebellen en fladderende vleugels komen de 14 dansers in zware traditionele klederdracht op een schaars verlicht lege podium. Vrouwen en mannen dragen dezelfde lange, kleurrijk versierde rokken. In het volgende half uur heeft Morau eeuwenoude groepsrituelen op vaak dreigend luide lage drumbeats in scene gezet. Als dansende derwisjen cirkelen de dansers met opzwiepende jurken om daarna in een lange rij naast elkaar zittend bewegingen golvend van links naar rechts door te geven. De dansers zingen, zorgen ontroerend voor elkaar en beelden zo een verhaal uit dat soms herinnert aan de verering van goden en mensenoffers. Aan het eind schijnen bundels stroboscooplicht van achter de dansers de zaal in en veranderen het podium in een sprookjesland. Zie hier de NDT-trailer:
Zelner vertelt een even gelaagd verhaal. An untold story begint met zijn gedicht: “My father used to say, turn your pain into poetry”, dat eindigt met: “Being happy is a martial art.” In de negen weken durende repetitieperiode heeft Zelner samen met de jonge dansers een rijgen van korte grappige choreografieën ontwikkeld. Daarin valt een extra grote drinkfles voor konijnen op, gevuld met gele vloeistof (Limoncello, vertelde een danser). Telkens als ik denk een situatie te doorgronden komt er een onverwachte wending. Even snel als de opgewekte vertrouwde Balkan-muziek (met klassiekers als o.a. hora staccatto) verandert de associatieve verhaallijn: de hele groep danst razend snel geometrische vormen gevolgd door steeds afgesplitste kleine soli opgezweept door de harde muziek. Opeens valt het stil. Het dreigende gezoem van muggen komt nu uit de speakers. De reacties van de dansers is even voorspelbaar als hilarisch en dreigt voor korte tijd elk dansplezier in de kiem te smoren. Even later komt een danser vermomd in een imkerpak met een grote insectenverdelger spuitmachine het podium op. Met de rook uit de spuit maakt hij hartjes in de lucht. Drie als bijen verklede danseressen plagen elkaar. En dan eindigt het zeer vermakelijke absurditeitenkabinet met twee dansers die op Schumanns Träumerei de ups en downs van een relatie uitbeelden: prille verliefdheid, zoete afhankelijkheid, uitbundig samen lol trappen: spugen, blaffen als honden en dan is op het hoogtepunt van dit hoogst herkenbare sympathieke geworstel ineens alles voorbij: een uitgestoken hand, een laatste zwaai met al half afgekeerde rug en licht uit – confronterend duidelijk en pijnlijk abrupt is alles voorbij.
Foto’s: Rahi Rezvani